Bij vaginisme of dyspareunie wordt de vaginale opening als te klein of te gespannen ervaren bij penetratie van een tampon, vinger of penis. Penetratie wordt dan moeilijk en pijnlijk (dyspareunie) of zelfs helemaal niet mogelijk (vaginisme).
Dit gevoel van “te klein” of “te gespannen” zijn ontstaat doordat de bekkenbodemspieren die rondom de vaginale opening liggen, gespannen komen te staan. Hierdoor zullen deze spieren de vaginale schede vernauwen en wordt penetratie moeilijker. Wanneer je deze spieren echter juist leert coördineren en weer leert ontspannen en loslaten zal de vaginale schede minder nauw aanvoelen en zal penetratie vervolgens (opnieuw) pijnloos kunnen verlopen.
Vulvodynie wordt getypeerd door een branderige, pikkende pijn aan de schaamlippen, vulva of vagina. Vaak met een typerende rodere huid. Deze pijn wordt veroorzaakt door een overprikkeling in de zenuwuiteinden aan de schaamlippen, vulva of vagina waarbij een gewone aanraking als zeer pijnlijk wordt ervaren. Hierdoor wordt penetratie (tampon, vinger, penis) of lokaal contact, pijnlijk of onmogelijk. Als reactie op dergelijke pijnprikkel(s) zullen de bekkenbodemspieren die rondom de vaginale schede liggen verkrampen waardoor de vaginale schede ook als te klein of te nauw kan worden ervaren.
In eerste instantie dient er bij een diagnose van vulvodynie een medicamenteuze behandeling opgestart te worden bij de gynaecoloog. Vervolgens dient na enkele weken ook bekkenbodemtherapie opgestart te worden om de bekkenbodemspieren (opnieuw) te leren ontspannen.
Penetratie hoort dus nooit pijnlijk te zijn. Wanneer we toch herhaaldelijk pijn ervaren ontstaat er eveneens een vicieuze cirkel waarbij je reeds vooraf je bekkenbodemspieren zal aanspannen uit schrik om opnieuw pijn te ervaren. Deze vicieuze cirkel dienen we te doorbreken door je (opnieuw) vertrouwen te laten krijgen in je lichaam en in het leren ontspannen van je bekkenbodemspieren. Zo krijg je ook (opnieuw) vertrouwen in het gegeven dat penetratie en seksualiteit pijnloos kunnen verlopen. We adviseren steeds om je ook te laten informeren bij een seksuoloog die deze vicieuze cirkel mee kan doorbreken.